Gizli güneş fırtınası Dünya'ya çarptı

Dünya, 20 Kasım tarihinde hiçbir ön uyarı olmaksızın gizli bir güneş fırtınasının etkisine maruz kalmıştır. Bu tür olaylar, güneşin periyodik manyetik aktivite döngüsünde meydana gelen ve neredeyse tespit edilmeden patlayan koronal kütle atılımları olarak bilinmektedir. Söz konusu fırtına, güneşin 11 yıllık döngüsünün azalan fazına geçtiğinin bir başka kanıtı niteliğinde olup, bu dönemde benzer güneş fırtınaları daha sık görülmektedir.

Gizli güneş fırtınaları nedir ve nasıl oluşur?

Düzenli koronal kütle atılımları, güneş verilerinde kolayca belirlenebilen belirgin işaretler taşırlar. Bu patlamalar, parlak ışık patlamaları, aşırı ultraviyole ışınlarda ani değişiklikler veya güneşin yüzeyinden görülebilir şekilde yükselen büyük halka yapıları şeklinde ortaya çıkabilir. Koronagraf cihazları, güneşten yayılan kabarık bulut benzeri yapıları başarıyla yakalarlar. Ancak gizli güneş fırtınaları tamamen farklı bir karaktere sahiptir. Herhangi bir parlak işaret veya patlama belirtisi göstermeden sessizce meydana gelirler. Soluk görünümlü, yavaş hareket eden ve izlemesi oldukça zor olan bu fırtınalar, bilim insanları tarafından genellikle ancak Dünya'ya ulaştıktan ve güneş rüzgarını bozduktan sonra fark edilebilmektedir. Bu nedenle, bu tür olaylar tespit edilmesi en zor güneş aktiviteleri arasında yer almaktadır.

20 Kasım'daki gizli fırtınanın etkileri ve gözlemlenen sonuçlar

Söz konusu tarihte, Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'nin (NOAA) Uzay Hava Tahmin Uzmanları, güneş rüzgarı koşullarında gizli bir koronal kütle atılımını işaret edebilecek olası bir 'gömülü geçici' tespit etmişlerdir. Bu geçici, negatif kutuplu koronal delik yüksek hızlı akımı tarafından hakim kılınmıştır. Güneş rüzgarı tarafından taşınan manyetik alan, normalde 4 ile 6 nanotesla arasında seyrederken, sabah 9:20'de Doğu Saati (1420 GMT) kısaca 18 nanoteslaya yükselmiştir. Aynı zamanda, güneş rüzgarı hızları Dünya yakınında akan olağan arka plan seviyelerinden önemli ölçüde daha yüksek olan 400 ile 500 kilometre/saniye arasında değişkenlik göstermiştir. Bu ölçümler, gizli bir güneş fırtınasının varlığının güçlü bir göstergesi olarak kabul edilmektedir.

Kuzey ışıklarının görülmesi ve coğrafi etkileri

Maine ve Danimarka dahil olmak üzere orta enlemlerde gece boyunca bildirilen kuzey ışıkları, bu gizli güneş fırtınasının doğrudan sonucu olmuş olabilir. Koronal delikten gelen hızlı güneş rüzgarı akımının etkileriyle birleşen bu olay, atmosferde görsel bir etki yaratmıştır. Uzay hava fiziği uzmanı Tamitha Skov, bu tür gizli fırtınaların özelliklerini açıklamış ve bunların disk üzerinde veya koronagraf görüntülerinde hiçbir imza taşımadığını belirtmiştir. Uzmanlar, bu fırtınayla yüksek enlemlerde sadece küçük fırtına beklense de, bazı durumlarda yüksek hızlı akımların yakınında fırlatıldıklarında güçlü fırtınalara neden olabileceklerini vurgulamışlardır.