ANASAYFA
TV PROGRAMLARI
PROGRAMLAR
YAYIN AKIŞI
CANLI YAYIN
24 RADYO
REKLAM
İLETİŞİM VE KÜNYE

Dinozor izlerinin en büyük koleksiyonu keşfedildi

Ayşegül Gedik - | Son Güncelleme Tarihi:
Dinozor izlerinin en büyük koleksiyonu keşfedildi

Bolivya'daki yüksek rakımlı bir bölgede, yaklaşık 70 milyon yıl önce yaşamış dinozorların neredeyse 18 bin bireysel izi bulundu. Bu keşif, paleontoloji tarihinde kaydedilmiş en büyük dinozor iz alanını temsil ediyor.

Kapat

HABERİN DEVAMI

Bolivya'nın And Dağları'nın doğu yamacında yer alan Torotoro Ulusal Parkı'ndaki Carreras Pampa iz alanında yapılan çalışmalar, şimdiye kadar bilinen en geniş dinozor iz koleksiyonunu ortaya çıkarmıştır. Paleontologlar tarafından kataloglanmış bu alan, kitlesel yok oluştan önceki dönemde yaşamış dinozorların izlerini içermektedir. Araştırma ekibi, yaklaşık 70 milyon yıl öncesinde koşan, ağır ağır yürüyen ve hatta yüzen bu canavarların geçişini gösteren neredeyse 18 bin bireysel dinozor izini sayıp belgelemişlerdir.

Keşfedilen izlerin çeşitliliği ve kapsamı

Carreras Pampa iz alanında tespit edilen izler oldukça çeşitli ve zengin bir koleksiyonu oluşturmaktadır. Alan, 1.321 iz yolu boyunca rekor kıran 16.600 üç parmaklı iz ve 289 tek iz barındırmaktadır. Bunlara ek olarak, 280 iz yolu boyunca 1.378 yüzme izi de kaydedilmiştir. Tüm bu izler, bilinen tüm etçil dinozorların yanı sıra modern kuşları da içeren theropod grubuna ait olduğu belirlenmiştir. Ayak izleri uzunluk açısından 30 santimetreden fazladan 10 santimetreden daha küçük boyutlara kadar değişkenlik göstermektedir. Araştırmacılar, bu çeşitliliğin aynı dönemde farklı boyut ve türde dinozorların bu bölgede yaşadığını ve hareket ettiğini gösterdiğini vurgulamışlardır.

Antik göl kıyısında korunan izler

Carreras Pampa iz alanı, bir zamanlar antik ve sığ bir tatlı su gölünün kıyı şeridiydi. Bu göl, çoktan buharlaşmış olsa da, yumuşak ve su dolu, karbonattan zengin çamurda dinozor izlerinin korunmasına benzersiz şekilde uygun bir ortam sağlamıştır. İzlerin mutlak çokluğu, bu gölün yakınlarda yaşayan hayvanlar için değerli bir kaynak olduğunu açıkça göstermektedir. Göl çevresinde yoğun bir şekilde hareket eden bu canavarlar, su kenarı boyunca ileri geri yürüyerek izlerini yumuşak zemine bırakmışlardır. Araştırmacılar, bu bölgenin paleontoloji açısından olağanüstü bir birleşim sunduğunu belirtmişlerdir. Dinozor ve kuş ichnitleri, theropod yüzme izleri, kuyruk izleri ve çeşitli omurgasız yuvaları gibi pek çok farklı türde fosil iz bir arada bulunmaktadır.

İzlerin korunmasını sağlayan eşsiz jeolojik koşullar

Dinozor izlerinin bu kadar iyi korunmuş olması, bölgenin eşsiz jeolojik ve çevresel koşullarının bir sonucudur. İzlerin korunduğu tabakanın yapısı, koruma yeteneklerini artıran istisnai özelliklere sahiptir. Tabaka, oval kalsiyum karbonat tanelerinden oluşmaktadır; bu taneler iç içe geçmiş ostrakod kabukları ve ooidlerden meydana gelmektedir. Kalan yüzde 35'i ise ince taneli silikatlardan oluşmaktadır. Bu bileşim, ıslak ancak su altında olmadığında, üzerine basıldığında derin bir girinti yapacak kadar yumuşak, fakat bir sediment tabakası onu kapladıktan sonra fosilleşme süreçlerinin başlaması için yeterince uzun süre o girintiyi koruyacak kadar sağlam bir yüzey yaratmıştır. Ayrıca, izler üstteki sonraki izler tarafından gizlenmemiştir. Bu mükemmel koşullar fırtınası, birden fazla iz türünün milyonlarca yıl boyunca donmuş kaldığı bir alan oluşturmuştur.

Dinozor davranışlarını gösteren iz türleri

Carreras Pampa iz alanında bulunan izler, sadece ayak izleri değildir. Alan, pençe izlerini, girintileri, kuyruk izlerini ve dinozorların yüzerken ayaklarının göl yatağını kazımasından kaynaklanan çizikleri de korumuştur. Araştırmacılar 11 farklı iz türü tanımlamışlardır. Ayak izlerinin çoğu 16 ile 29 santimetre arasında boyutlandırılmış theropod ayaklarındandır; bu da en fazla yetişkin bir insan kadar uzun boylu olacak küçük ila orta boy dinozorları temsil etmektedir. Kuyruk sürükleme izleri olan theropod ayak izleri iz alanında bol ve iyi korunmuştur. Hatta bazı durumlarda, araştırmacılar dinozorların su boyunca koşarken keskin dönüşleri bile tanımlayabilmişlerdir. Kuyruk izleri, dinozorların yumuşak zemine batmaya tepki olarak bir tür hareket davranışı sergilediklerini ve bunun sonucunda kuyruklarının yüzeyle temas ettiğini göstermektedir.

Paleontoloji tarihinde bir dönüm noktası

ABD'deki Jeobilim Araştırma Enstitüsü'nden paleontolog Raúl Esperante liderliğindeki ortak bir ABD-Bolivya ekibi tarafından yürütülen bu araştırma, paleontoloji alanında önemli bir dönüm noktasını temsil etmektedir. Her günün her saniyesi, karasal yaratıklar dünyamızın yüzeyinde izlerini bırakmaktadırlar. Ancak bu izlerin büyük çoğunluğu oldukça hızlı bir şekilde kaybolmaktadır. Birkaç nadir durumda ise, koşullar bir yaratığın geçişinin aksi takdirde geçici izlerini korumak için tam olarak doğru şekilde hizalanmaktadır. Carreras Pampa iz alanı, bu nadir durumlardan birini temsil etmektedir. Keşfedilen 18 bin dinozor izi, 70 milyon yıl öncesinin yaşam dinamiklerini ve bu bölgedeki ekosistemin zenginliğini ortaya koymaktadır. Bu bulgular, gelecek nesillerin paleontoloji araştırmalarına önemli katkılar sağlayacak ve dinozor davranışları hakkındaki bilgimizi derinleştirecektir.


Etiketler:
dinozor paleontoloji fosil Bolivya arkeoloji