Derin denizin gizemli yaratığı vampir kalamar, ahtapot ve kalamarların kökenini ortaya koyuyor

Derin denizlerin en gizemli sakinlerinden biri olan vampir kalamar, bilim insanlarını şaşırtan bir keşfe imza attı. Suruga Körfezi'nde Tokai Üniversitesi araştırma gemisi tarafından yan av olarak kazara yakalanan bu nadir yaratık, şimdiye kadar dizilimlenmiş en büyük sefalopod genomunu araştırmacılara sundu. 11 ila 14 gigabaz boyutundaki bu dev genom, kalamarların ve ahtapotların genomlarından birkaç kata kadar daha büyük olup, sefalopod ailesinin evrimsel tarihine ışık tutmaktadır.

Vampir kalamarın benzersiz genomik yapısı

Vampir kalamar, gerçek bir kalamar olmadığı halde, şaşırtıcı derecede kalamar benzeri bir kromozomal mimariye sahiptir. Bu yapı, uzun zaman önce modern ahtapotların ve kalamarların atasıyla paylaşılan bir düzeni korumuştur. Genomun devasa yüzde 62'si tekrarlayan elementlerden oluşmaktadır; bu, yeni kodlama dizileri eklemeden boyutunu şişiren tekrar tekrar tekrarlanan DNA uzantılarıdır. Araştırmacılar bu tekrarlayan yapıların vampir kalamarın genomunu bu kadar büyük hale getirdiğini belirlemişlerdir. Karşılaştırma için, uzun yüzgeçli kıyı kalamarının genomu 4,4 gigabaz, Hawaii bobtail kalamarının 4,9 gigabaz ve yaygın mürekkep balığının 5,5 gigabaz boyutundadır. Ahtapot genomları ise daha da küçüktür; Kaliforniya iki noktalı ahtapotunun genomu 2,2 gigabaz, Doğu Asya yaygın ahtapotunun 2,6 gigabaz ve yaygın ahtapotun 2,7 gigabazdır.

Sefalopod ailesinin yaşayan fosili

Vampir kalamar, sefalopod aile ağacına inatla tutunan büyüleyici bir daldır. Ne bir kalamar ne de bir ahtapot, ne de gerçek anlamda bir vampir olan bu yaratık, daha ziyade diğer üyeleri çoktan yok olmuş antik bir soyun son ve yalnız kalıntısıdır. Birçok bilim insanı tarafından yaşayan bir fosil olarak kabul edilen vampir kalamar, yaklaşık 183 milyon yıl öncesine dayanmaktadır. Karanlıkta derin deniz çöpçüsü olarak gelişmek için gerekli adaptasyonlara sahip olmasının yanı sıra, atalarının birçok özelliğini de korumaktadır. Viyana Üniversitesi'nden genomik uzmanı Oleg Simakov, vampir kalamarın tam olarak ahtapotlar ve kalamarlar arasındaki arayüzde oturduğunu belirtmiştir. Simakov'a göre, vampir kalamarın genomu, paylaşılan bir atadan nasıl iki çarpıcı biçimde farklı soyun ortaya çıkabileceğine dair derin evrimsel sırları ortaya çıkarmaktadır.

Vampir kalamar, 600 metreden daha büyük derinliklerde yaşayan çekingen ve ele avuca sığmaz bir yaratıktır. Bu derinliklerdeki koşullar insanlar için derinden misafirperver olmayan ortamlar sunmaktadır. Ancak araştırmacılar, Suruga Körfezi'ndeki faaliyetler sırasında tesadüfi olarak yakalanan bir örneği elde etme şansına sahip olmuşlardır. Bu nadir fırsat, bilim insanlarının vampir kalamarın DNA'sını dizilimlemesine ve böylece sefalopod genomlarının en büyüğünü keşfetmesine olanak tanımıştır.