Beethoven'ın DNA'sı 200 yıl sonra ölümünün sırrını açığa çıkardı

1827 yılının Mart ayında, fırtınalı bir Pazartesi günü, Alman besteci Ludwig van Beethoven uzun süreli bir hastalığın ardından hayatını kaybetti. Noel'den itibaren yatağa bağımlı hale gelen besteci, sarılıktan ağır şekilde etkilenmiş, vücudunun çeşitli bölgeleri şişmiş ve her nefes alışı ona büyük bir mücadele haline gelmişti. Beethoven'ın yakınları, onun kişisel eşyalarını düzenlerken, bestecinin çeyrek asır öncesinde yazdığı ve kardeşlerinden durumunun ayrıntılarını kamuoyuna açıklamalarını isteyen bir vasiyet belgesi bulmuşlardı. Bugün, dünyanın en büyük müzisyenlerinden birinin 40'lı yaşlarının ortasında işitme yetisini tamamen kaybetmiş olması artık bir sır değildir. Ancak Beethoven'ın ölümünden yaklaşık iki yüzyıl sonra, uluslararası bir araştırmacı ekibi, bestecinin saçının doğrulanmış örneklerindeki DNA'yı genetik olarak inceleyerek, onun vasiyetini hiç beklemediği şekillerde yerine getirmeye başladı.

Araştırmanın amacı ve işitme kaybının gizemi

Almanya'daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nden biyokimyacı Johannes Krause, 2023 yılında açıklanan araştırmanın temel hedefini açıklamıştır. Krause'a göre, araştırmanın birincil amacı, Beethoven'ın 20'li yaşlarının ortasından sonlarına doğru başlayan ve sonunda 1818 yılında işlevsel olarak sağır olmasına neden olan ilerleyici işitme kaybını içeren sağlık sorunlarına ışık tutmaktı. Bu işitme kaybının asıl nedeni, bestecinin kendi zamanında bile bilinmemişti. Hatta bestecinin kişisel doktoru Dr. Johann Adam Schmidt dahi bu sorunun kaynağını tespit edememiştir. 20'li yaşlarında başlayan kulak çınlaması, zamanla yüksek seslere karşı azalan bir toleransa ve sonunda yüksek perdelerde ciddi işitme kaybına dönüşmüştür. Bu durum, bir icra sanatçısı olarak Beethoven'ın kariyerini fiilen sona erdirmiştir. Bir müzisyen için bundan daha ironik bir durum tasavvur edilemez. Kardeşlerine yazdığı mektuplarda Beethoven, bu durumdan dolayı 'umutsuzca muzdarip' olduğunu ve hatta intihara teşebbüs etmeyi düşündüğünü itiraf etmiştir.

Bestecinin yetişkin hayatında başa çıkmak zorunda kaldığı sorunlar yalnızca işitme kaybıyla sınırlı değildir. En az 22 yaşından itibaren şiddetli karın ağrıları ve kronik ishal nöbetleri çektiği bilinmektedir. Ölümünden altı yıl öncesinde karaciğer hastalığının ilk belirtileri ortaya çıkmış ve bu hastalığın, en azından kısmen, nispeten genç olan 56 yaşında ölümünden sorumlu olduğu düşünülmüştür. 2007 yılında Beethoven'a ait olduğuna inanılan bir tutam saç üzerinde yapılan adli tıp soruşturması, kurşun zehirlenmesinin ölümünü hızlandırmış olabileceğini ve hatta hayatını kaybetmesine neden olan semptomlardan nihai olarak sorumlu olabileceğini öne sürmüştür.

DNA analizi ve hepatit B enfeksiyonu

Kurşun kaplardan içme kültürü ve kurşun kullanımını içeren dönemin tıbbi tedavileri göz önüne alındığında, bu sonuç pek de şaşırtıcı değildir. Ancak Mart 2023'te yayınlanan yeni araştırma, daha önceki kurşun zehirlenmesi teorisini çürütmüştür. Yapılan genetik analiz, 2007 yılında incelenen saçın aslında Beethoven'dan değil, bilinmeyen bir kadından geldiğini ortaya çıkarmıştır. Daha da önemlisi, bestecinin başından gelme olasılığı çok daha yüksek olan birkaç tutam saç, ölümünün muhtemelen içki içmesi ve karaciğer hastalığı için çok sayıda risk faktörü tarafından şiddetlendirilen bir hepatit B enfeksiyonundan kaynaklandığını göstermiştir.

Johannes Krause, bu bulguları değerlendirirken şu ifadeleri kullanmıştır: 'Beethoven'ı kesin olarak neyin öldürdüğünü söyleyemeyiz, ancak şimdi en azından önemli kalıtsal riskin varlığını ve hepatit B virüsü ile bir enfeksiyonu doğrulayabiliriz. Ayrıca diğer birkaç daha az olası genetik nedeni de ortadan kaldırabiliriz.' Bu açıklama, araştırmanın sınırlamalarını ve aynı zamanda ulaştığı kesin sonuçları göstermektedir. Hepatit B enfeksiyonunun varlığı, Beethoven'ın ölümünün nedenini açıklamada önemli bir adım olmuştur.