MRI ile vücudunuzun yaşlanma temposu ölçülebiliyor

Tıbbi araştırma alanında önemli bir gelişme yaşanmıştır. Bilim insanları, beyin MRI taramasından elde edilen verileri analiz ederek bir kişinin tüm vücudundaki yaşlanma hızını belirleyebileceklerini ortaya koymaktadırlar. Nature Aging dergisinde 1 Temmuz'da yayınlanan bu çalışma, yaşlanma sürecinin anlaşılması ve kronik hastalıkların öngörülmesi açısından devrim niteliğinde bir adım teşkil etmektedir. Araştırmacılar, beyin MRI taramasına dayalı yeni bir biyolojik yaşlanma ölçütü geliştirerek, bu aracın bir bireyin gelecekteki bilişsel bozukluk, demans, kalp hastalığı, fiziksel kırılganlık ve erken ölüm riskini tahmin edebileceğini belirtmektedirler.

Beyin görüntüsünden yaşlanma hızı ölçümü

Duke Üniversitesi'nde psikoloji ve sinirbilim profesörü olan Ahmad Hariri başkanlığında yürütülen bu araştırma, tek bir beyin MRI taramasında mevcut olan bilgileri kullanarak bir kişinin herhangi bir anda ne kadar hızlı yaşlandığını ölçmenin yeni bir yolunu sunmaktadır. Hariri, daha hızlı yaşlanmanın diyabet, kalp hastalığı, felç ve demans dahil olmak üzere birçok hastalık riskini artırdığını vurgulamaktadır. Beyin MRI taramasının yaşlanma hızını belirlemede kullanılması, geleneksel yöntemlere kıyasla daha hızlı ve erişilebilir bir çözüm sunmaktadır. Bu yöntem, beyin yapısı hakkındaki verileri—çeşitli beyin bölgelerinin hacmi ve kalınlığı ile beyaz ve gri madde oranı—analiz ederek yaşlanmanın biyolojik göstergelerini ortaya çıkarmaktadır.

Dunedin çalışması ve veri analizi

Araştırma ekibi, Dunedin, Yeni Zelanda'dan 1.037 kişiyi doğumdan orta yaşa kadar takip eden Dunedin Çalışması'ndan elde edilen verileri kullanmıştır. 1972 ve 1973'te doğan bu katılımcılar, kalp, beyin, karaciğer, böbrek ve diğer organların işlevini kontrol etmek için periyodik olarak 19 değerlendirme almışlardır. Araştırmacılar, bu kohortan 45 yaşında çekilen beyin MRI taramalarını analiz ederek, beyin yapısı hakkındaki verileri bir makine öğrenimi algoritmasından geçirmiştir. İşlenmiş beyin verilerini, fiziksel ve bilişsel gerileme testleri, öznel sağlık durumları ve kırışıklıklar gibi yüz yaşlanmasının belirtileri ile aynı zamanda katılımcılardan toplanan diğer verilerle karşılaştırmışlardır. Bu alanlardaki daha büyük gerilemelerin genel olarak daha hızlı bir yaşlanma hızıyla bağlantılı olduğunu ileri süren araştırmacılar, beyin verilerinin özelliklerini bu ölçütlerle ilişkilendirerek 'Nörogörüntülemeden Hesaplanan Dunedin Yaşlanma Hızı' (DunedinPACNI) adlı modeli oluşturmuşlardır.

Önceki araştırmalar ve karşılaştırma

Hariri ve ekibi, daha önce Epigenomdan Hesaplanan Dunedin Yaşlanma Hızı (DunedinPACE) adlı benzer bir araç oluşturmuşlardı. Bu ölçüt, insanların yaşlanma hızını tahmin etmek için kan örneklerindeki metilasyona—DNA moleküllerine bağlanan kimyasal etiketler—bakmaktaydı. Metilasyon, DNA'nın altında yatan kodunu değiştirmeden gen aktivitesini değiştiren bir tür 'epigenetik değişiklik'tir. DunedinPACE, mevcut epigenetik verilere sahip çalışmalar tarafından yaygın olarak benimsenmiştir. Yeni geliştirilen DunedinPACNI ise epigenetik verisi olmayan ancak beyin MRI taraması olan çalışmaların hızlanmış yaşlanmayı ölçmesine olanak tanımaktadır. Araştırmacılar DunedinPACNI'yi doğrudan DunedinPACE ile karşılaştırdıklarında benzer sonuçlar ürettiklerini bulmuşlardır. Bu bulgu, beyin MRI taramasının yaşlanma hızını belirlemede kan örneklerine dayalı yöntemler kadar güvenilir olduğunu göstermektedir.