Dünya'nın manyetik alanında büyüyen anomali NASA'yı endişelendiriyor

Yıllardır uzay araştırmacılarının dikkatini çeken Güney Atlantik Anomalisi, Dünya'nın manyetik alanında meydana gelen ve giderek artan bir fenomendir. Güney Amerika ile güneybatı Afrika arasında uzanan bu geniş bölge, normal seviyelere kıyasla önemli ölçüde düşük manyetik yoğunluğa sahiptir. NASA'nın uyduları ve uzay araçları, bu anomali içerisindeki zayıflamış manyetik alana karşı özellikle savunmasız durumda bulunmaktadır.

Anomalinin boyutu ve hızlı genişlemesi

Güney Atlantik Anomalisi, NASA tarafından Dünya'nın manyetik alanında bir 'çökük' veya 'uzaydaki çukur' olarak tanımlanmaktadır. En son veriler incelendiğinde, bu anomalinin 2014 yılından bu yana kıtasal Avrupa'nın yaklaşık yarısı kadar bir alan kaplayacak şekilde genişlediği görülmektedir. Aynı dönemde manyetik yoğunluğunun da giderek zayıfladığı tespit edilmiştir. Bu hızlı genişleme, bilim insanlarının anomaliyi daha yakından incelemesini zorunlu kılmıştır. Dünya'daki yaşamı doğrudan etkilemese de, gezegen etrafında alçak yörüngede dönen uzay araçları için ciddi riskler oluşturmaktadır.

Uzay araçlarına yönelik tehditler ve sistem arızaları

Uluslararası Uzay İstasyonu da dahil olmak üzere, Güney Atlantik Anomalisi bölgesinden geçen yörünge uzay araçları, bu anomali içindeki azalmış manyetik alan gücünün neden olduğu ciddi sorunlarla karşı karşıya gelmektedir. Anomali bölgesinde manyetik alanın zayıflaması, Güneş'ten yayılan yüksek enerjili protonların uyduların üzerindeki teknolojik sistemleri doğrudan vurabileceği anlamına gelmektedir. Bu çarpışmalar sonucunda uydu sistemleri kısa devre yapabilir ve arızalanabilir. Rastgele meydana gelen bu çarpışmalar genellikle düşük seviyeli aksaklıklar üretse de, önemli veri kaybına veya hatta anahtar bileşenlerde kalıcı hasara neden olma riski taşımaktadır. Bu tehditler nedeniyle uydu operatörleri, uzay araçları anomali bölgesine girmeden önce rutin olarak sistemlerini kapatmak zorunda kalmaktadırlar.

Anomalinin bilimsel kökeni ve oluşum mekanizması

NASA'nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nden jeofizikçi Terry Sabaka, manyetik alanın aslında birçok akım kaynağından gelen alanların bir süperpozisyonu olduğunu açıklamıştır. Dünya'nın manyetik alanının birincil kaynağı, yerin binlerce kilometre altında yer alan Dünya'nın dış çekirdeğinin içindeki dönen erimiş demir okyanusu olarak düşünülmektedir. Bu kütlenin hareketi, Dünya'nın manyetik alanını oluşturan elektrik akımları üretmektedir. Ancak bu süreç görünüşe göre mutlaka düzgün bir şekilde gerçekleşmemektedir. Afrika kıtasının yaklaşık 2.900 kilometre altında bulunan Afrika Büyük Düşük Kayma Hızı Bölgesi adı verilen yoğun kayadan oluşan devasa bir rezervuar, Güney Atlantik Anomalisi'nin oluşumunu bozduğu düşünülmektedir.